Farmy fotowoltaiczne stają się coraz popularniejszym elementem krajobrazu energetycznego w Polsce. W szczególności, ich lokalizacja na terenach poprzemysłowych otwiera nowe możliwości nie tylko dla środowiska, ale również dla lokalnych społeczności i inwestorów. Czy to rzeczywiście dobre rozwiązanie? W tym artykule zbadamy potencjał, korzyści i praktyczne aspekty wykorzystania zdegradowanych terenów pod instalacje fotowoltaiczne.
Dlaczego tereny poprzemysłowe przyciągają inwestorów w fotowoltaikę?
Czym są tereny poprzemysłowe?
Tereny poprzemysłowe (brownfieldy) to działki, na których wcześniej prowadzono działalność przemysłową lub wydobywczą i które zostały porzucone lub są nieużytkowane z powodu degradacji środowiska, zanieczyszczeń lub braku atrakcyjności ekonomicznej. W Polsce, takich miejsc nie brakuje – od nieczynnych kopalni i hut po dawne zakłady produkcyjne i magazyny.
Choć przez lata były one problemem dla lokalnych społeczności – stając się przysłowiowym „martwym punktem” na mapie – dziś zyskują drugie życie dzięki rozwojowi odnawialnych źródeł energii.
Idealne miejsce dla farmy fotowoltaicznej
Tereny poprzemysłowe okazują się wręcz stworzone do tego, by wykorzystać je na potrzeby instalacji PV. Wynika to z kilku głównych czynników:
- Brak konkurencji użytkowej: Trudno wykorzystać te działki pod rolnictwo czy zabudowę mieszkaniową ze względu na ich przeszłość.
- Są już zdegradowane: Zamiast niszczyć nowe tereny zielone, lepiej zagospodarować zdegradowane obszary.
- Bliskość infrastruktury energetycznej: Wiele dawnych zakładów było zintegrowanych z siecią – co zmniejsza koszty inwestycyjne.
- Możliwość uzyskania wsparcia funduszy unijnych: Programy rewitalizacji i transformacji energetycznej promują takie inicjatywy.
Najważniejsze zalety farm fotowoltaicznych na terenach poprzemysłowych
1. Spójność z polityką środowiskową i klimatyczną
Jednym z nadrzędnych celów UE i Polski jest neutralność klimatyczna. Farmy fotowoltaiczne wspierają ten cel, produkując czystą energię bez emisji CO₂. A jeśli przy tym wykorzystujemy tereny wcześniej zdegradowane – osiągamy podwójną korzyść. To z kolei wspiera realizację Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju oraz Europejskiego Zielonego Ładu.
2. Rewitalizacja opuszczonych terenów
Instalacja farmy PV na nieużytku poprzemysłowym oznacza:
- przywrócenie wartości terenowi,
- możliwość unikania kosztownych rekultywacji (np. pod rolnictwo),
- generowanie dochodów z wynajmu gruntów lub sprzedaży wyprodukowanej energii.
3. Minimalny wpływ na lokalne ekosystemy
W przeciwieństwie do budowy na łąkach czy obszarach rolnych, farmy ulokowane na terenach przemysłowych nie wymagają wycinki drzew czy ingerencji w bioróżnorodność. Takie działki są często betonowe, wyjałowione lub już pozbawione życia biologicznego.
4. Korzyści dla lokalnych społeczności
Mimo że farma fotowoltaiczna nie tworzy stu nowych miejsc pracy, to:
- zwiększa dochody lokalnych samorządów z podatków,
- wspiera lokalnych wykonawców podczas budowy,
- mogą być częścią większych projektów rewitalizacyjnych (np. połączenie z parkiem edukacyjnym, strefą technologiczną).
Ponadto, wykorzystanie takich terenów zmniejsza presję na tereny zielone, co wpływa pozytywnie na jakość życia lokalnych mieszkańców.
5. Szybsze procedury administracyjne
Tereny poprzemysłowe są często już objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jako działki przemysłowe. Oznacza to, że procesy związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę farmy fotowoltaicznej mogą być znacznie szybsze i mniej skomplikowane niż w przypadku gruntów rolnych, które wymagają przekształcenia.
Od pomysłu do realizacji: budowa farmy fotowoltaicznej na nieużytkach
Ocena techniczna terenu
Pierwszym krokiem jest dokładna analiza danego obszaru:
- Ocena nasłonecznienia – pomimo że to teren poprzemysłowy, warto sprawdzić, czy nic nie zacienia działki, np. wysokie kominy, hale.
- Dostęp do sieci elektroenergetycznej – kluczowy element kosztowy. Im bliżej linii przesyłowych, tym lepiej.
- Stan gruntu – obecność zanieczyszczeń lub gruzu może wymagać przygotowania terenu (np. wyniesienie konstrukcji).
Zagadnienia formalno-prawne
Choć teren był już przemysłowy, nie oznacza to braku formalności. Inwestor powinien:
- Sprawdzić posiadane prawa do gruntu – lepiej, jeśli działka należy do gminy lub jest już skonsolidowana.
- Zweryfikować założenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – czy inwestycja OZE jest zgodna ze studium.
- Uzyskać warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej.
- Przygotować projekt budowlany i uzyskać pozwolenie na budowę.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak wygląda przykładowa budowa farmy fotowoltaicznej krok po kroku, zapoznaj się z naszym szczegółowym opisem procesu inwestycyjnego.
Przykłady udanych realizacji
1. Bytom – rewitalizacja hałdy górniczej
Na dawnych hałdach pozostałych po wydobyciu węgla powstała farma fotowoltaiczna o mocy 5 MW. Projekt zakłada współpracę z lokalną uczelnią w zakresie badań nad efektywnością ogniw PV w trudnych warunkach terenowych.
2. Żory – dawny teren hutniczy
Nieużywany od dwóch dekad teren po hucie stali przekształcono w źródło zielonej energii o mocy 3,2 MW. W skład instalacji wchodzi także magazyn energii do lokalnego użytku.
3. Niemcy – Fabryka Volkswagena
Na dachach i wokół starego zakładu Volkswagena powstała instalacja o mocy kilkudziesięciu megawatów. Całość zasilana energią odnawialną posłużyła do przekształcenia terenu w park technologiczny.
Jak rozpocząć inwestycję na terenie poprzemysłowym? Sekcja praktyczna
Krok po kroku do realizacji farmy PV
- Identyfikacja działki: Szukaj terenów o niskiej wartości użytkowej, ale z dostępem do drogi i sieci.
- Analiza techniczna: Współpracuj z firmą, która oceni opłacalność projektu.
- Wstępnie negocjuj z właścicielem terenu: część takich działek jest w rękach agencji rządowych, np. KOWR czy AMW.
- Poproś o warunki przyłączenia: Wniosek należy złożyć do lokalnego operatora sieci dystrybucyjnej.
- Opracuj koncepcję farmy: Uwzględnij technologię, rozmieszczenie modułów, opcje pokrycia lub rekultywacji.
- Przystąp do realizacji: Wybierz sprawdzonego wykonawcę. Firmy specjalizujące się w budowie farm fotowoltaicznych mogą pomóc przejść przez wszystkie etapy procesu inwestycyjnego.
Podsumowanie: nowe życie zdegradowanych terenów dzięki słońcu
Farmy fotowoltaiczne na terenach poprzemysłowych to więcej niż tylko sposób na czystą energię – to również szansa na realne ożywienie obszarów przez lata zaniedbanych. W dobie transformacji energetycznej, coraz więcej inwestorów zaczyna dostrzegać wartość w tym, co kiedyś było uważane za bezwartościowe.
Jeśli masz dostęp do takiego terenu – jako osoba prywatna, samorząd czy inwestor – warto rozważyć jego przekształcenie w źródło zielonej energii. Proces ten nie musi być skomplikowany, zwłaszcza gdy zdecydujesz się na współpracę z doświadczonym wykonawcą.
Zamiast czekać, aż teren zarosną chwastami – wykorzystaj jego potencjał. Słońce czeka.